Pierolapithecus catalaunicus, một loài từ đông bắc Tây Ban Nha được các nhà khoa học mô tả lần đầu tiên vào năm 2004, là một trong một nhóm đa dạng các loài vượn hiện đã tuyệt chủng sống ở châu Âu khoảng 15 đến 7 triệu năm trước. Loài này là chìa khóa để hiểu bản chất khảm của sự tiến hóa vượn người (vượn lớn và người) bởi vì nó được biết đến từ hộp sọ và một phần bộ xương của cùng một cá thể - một điều hiếm có trong hồ sơ hóa thạch.

“Các đặc điểm của hộp sọ và răng là vô cùng quan trọng trong việc giải quyết các mối quan hệ tiến hóa của các loài hóa thạch, và khi chúng tôi tìm thấy vật liệu này liên quan đến xương của phần còn lại của bộ xương, nó cho chúng tôi cơ hội không chỉ đặt chính xác các loài trên cây gia đình vượn người, mà còn tìm hiểu thêm về sinh học của động vật về mặt,  ví dụ, cách nó di chuyển xung quanh môi trường của nó", tác giả chính Kelsey Pugh, một cộng tác viên nghiên cứu tại Khoa Nhân chủng học của Bảo tàng và là giảng viên tại Đại học Brooklyn cho biết.

Nghiên cứu trước đây về Pierolapithecus cho thấy rằng một kế hoạch cơ thể thẳng đứng trước sự thích nghi cho phép vượn nhân hình treo trên cành cây và di chuyển giữa chúng. Tuy nhiên, cuộc tranh luận vẫn tồn tại về vị trí tiến hóa của loài, một phần do thiệt hại cho hộp sọ.

"Một trong những vấn đề dai dẳng trong các nghiên cứu về vượn và sự tiến hóa của con người là hồ sơ hóa thạch rời rạc, và nhiều mẫu vật được bảo quản và bóp méo không đầy đủ. Điều này gây khó khăn cho việc đạt được sự đồng thuận về mối quan hệ tiến hóa của loài vượn hóa thạch quan trọng, điều cần thiết để hiểu vượn và sự tiến hóa của con người", đồng tác giả Ashley Hammond, phó giám tuyển và chủ tịch Phòng Nhân chủng học của Bảo tàng cho biết.

Trong nỗ lực làm rõ những câu hỏi này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng CT scan để tái tạo hầu như hộp sọ của Pierolapithecus, so sánh nó với các loài linh trưởng khác và mô hình hóa sự tiến hóa của các đặc điểm chính của cấu trúc khuôn mặt vượn. Họ phát hiện ra rằng Pierolapithecus có những điểm tương đồng về hình dạng và kích thước khuôn mặt tổng thể với cả loài vượn lớn hóa thạch và còn sống, nhưng nó cũng có những đặc điểm khuôn mặt riêng biệt không được tìm thấy ở các loài vượn Trung Miocen khác. Kết quả phù hợp với ý tưởng rằng loài này đại diện cho một trong những thành viên sớm nhất của loài vượn lớn và gia đình loài người.

“Một kết quả thú vị của mô hình tiến hóa trong nghiên cứu là hộp sọ của Pierolapithecus có hình dạng và kích thước gần với tổ tiên mà từ đó loài vượn lớn và con người tiến hóa. Mặt khác, vượn và xiêm (loài vượn nhỏ hơn) dường như có nguồn gốc thứ cấp liên quan đến việc giảm kích thước”, đồng tác giả Sergio Almécija, một nhà khoa học nghiên cứu cao cấp tại Phòng Nhân chủng học của Bảo tàng cho biết.

Nguồn bài viết: 

Xử lý tin: Phương Hà